Hiện nay, nhu cầu chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người dân tăng cao, nhiều gia đình đã phải thuê người chăm sóc người thân trong bệnh viện. Trong khi đó, nhiều bệnh viện lại đang rơi vào tình trạng thiếu điều dưỡng, nhưng tuyển không được nhiều.
Thu nhập thấp
BS-CKII Võ Đức Hiếu, Phó Giám đốc Bệnh viện Ung bướu TPHCM, cho biết, bệnh viện hiện có 784 điều dưỡng (tính đến hết tháng 5-2025). Với quy mô 1.300 giường nội trú (cơ sở 2 tại TP Thủ Đức có 1.200 giường; cơ sở 1 tại quận Bình Thạnh có 100 giường), bệnh viện còn thiếu 32 điều dưỡng theo đề án vị trí việc làm.
“Là bệnh viện tuyến cuối của khu vực phía Nam, thời gian qua chúng tôi nỗ lực tuyển dụng mới điều dưỡng nên không thiếu nhiều. Tuy nhiên, ứng cử viên đáp ứng trình độ chuyên môn sâu là vấn đề nan giải vì không có nguồn tuyển. Đội ngũ nhân sự điều dưỡng tốt nghiệp các trường y khoa của thành phố chủ yếu chọn các bệnh viện nằm ở trung tâm, thuận lợi trong di chuyển”, BS-CKII Võ Đức Hiếu chia sẻ.
Nói về tình trạng thiếu hụt điều dưỡng tại đơn vị, BS-CKI Lê Anh Tuấn, Phó trưởng phòng, phụ trách quản lý và điều hành Phòng Kế hoạch tổng hợp, Bệnh viện Nhân dân 115, cho biết, hiện bệnh viện có gần 800 điều dưỡng/1.600 giường nội trú, còn thiếu khoảng 20 nhân sự. Dù bệnh viện liên tục tuyển dụng điều dưỡng nhưng vẫn chưa tuyển được số lượng như mong muốn.
Có nhiều nguyên nhân, trong đó, theo quy định và lộ trình của Bộ Y tế, điều dưỡng trung cấp, cao đẳng đang gặp khó khi phải học tập nâng trình độ lên đại học mới được xếp hạng viên chức. Bệnh viện đã hoàn thành việc chuyển đổi tất cả điều dưỡng trung cấp lên cao đẳng và đại học trong thời gian qua. Bệnh viện cũng hỗ trợ chi phí học nâng cao cho điều dưỡng nhằm giữ chân nguồn nhân lực này.
Theo ThS - điều dưỡng Lữ Mộng Thùy Linh, Phó trưởng Phòng Nghiệp vụ y, Sở Y tế TPHCM, hiện thành phố đang đứng ở vị trí thứ 100 so với các quốc gia trên thế giới với tỷ lệ 37,15 điều dưỡng/10.000 dân. Trong đó, khoảng 7% điều dưỡng mới nhận việc có mức lương dưới 5 triệu đồng/tháng; điều dưỡng có mức lương khởi điểm 6-10 triệu đồng/tháng chiếm 65%; điều dưỡng có mức lương từ 10-15 triệu đồng/tháng chiếm khoảng 25,9%.
Bên cạnh đó, trên địa bàn thành phố có 6 trường đại học có đào tạo về điều dưỡng, bình quân mức học phí 42-87 triệu đồng/năm. Với 4 năm học, sinh viên phải đóng bình quân 5-10 triệu đồng/tháng, mức này bằng với mức lương mà điều dưỡng mới vào bệnh viện làm. Số điều dưỡng tốt nghiệp một phần sẽ làm việc tại các tỉnh khác.
“Giải khát” điều dưỡng
TS - điều dưỡng Trần Thị Châu, Phó Chủ tịch Hội Điều dưỡng Việt Nam, Chủ tịch Liên chi hội Điều dưỡng TPHCM, lưu ý, Việt Nam nói chung, TPHCM nói riêng đang có tốc độ già hóa nhanh nhất châu Á. Vì thế, nhu cầu về nguồn nhân lực điều dưỡng rất lớn. Việc thiếu hụt nhân lực điều dưỡng đang là một vấn đề cấp bách và cần có các giải pháp cụ thể, đặc biệt là chính sách hỗ trợ học phí cho sinh viên điều dưỡng, hỗ trợ kinh phí đào tạo, nâng cao năng lực và tay nghề cho điều dưỡng đang công tác để họ nâng cao trình độ lên CKI, CKII…
Các bệnh viện cần tiếp tục tạo điều kiện để đội ngũ điều dưỡng phát triển toàn diện bằng cách đẩy mạnh các chương trình đào tạo liên tục, cải thiện môi trường làm việc an toàn, thân thiện và triển khai các hoạt động hỗ trợ sức khỏe tinh thần…
PGS-TS Lê Đình Thanh, Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất, cho biết, thời gian qua bệnh viện đã tổ chức các lớp đào tạo 6 tháng cấp chứng chỉ hành nghề cho các điều dưỡng mới ra trường để học thực hành lâm sàng. Sau mỗi khóa học, bệnh viện chọn lọc được những học viên xuất sắc nhất có nguyện vọng làm việc tại bệnh viện. Dù vậy, thành phố cần triển khai các mô hình trợ lý điều dưỡng và trợ lý nha khoa để hỗ trợ điều dưỡng trong việc chăm sóc người bệnh; có các chính sách thu hút, hỗ trợ tài chính cho sinh viên điều dưỡng để khuyến khích các em theo đuổi nghề nghiệp.
Cũng đưa ra giải pháp thu hút nguồn nhân lực điều dưỡng, TS-BS Đặng Lê Như Nguyệt, Trưởng Phòng Tổ chức cán bộ, Bệnh viện Nhi đồng TPHCM, cho hay, sinh viên mới ra trường chưa có chứng chỉ hành nghề, chưa có bằng tốt nghiệp, được bệnh viện nhận vào vị trí trợ lý điều dưỡng, được đào tạo 2 tháng về các chuyên môn của điều dưỡng nhi miễn phí.
Sau khi có bằng tốt nghiệp, sinh viên được thử việc trong 2 tháng, nếu đạt các tiêu chí tuyển dụng thì sẽ được hỗ trợ ban đầu 10 triệu đồng và hưởng lương 3P (tiền lương được xác định dựa trên 3 yếu tố chính: vị trí công việc, năng lực cá nhân và hiệu suất làm việc). Bệnh viện là đơn vị y tế công lập đầu tiên của thành phố chi trả lương cho người lao động theo hình thức 3P nhằm thu hút nguồn lực, trong đó có nguồn lực điều dưỡng đang thiếu.
Theo Sở Y tế TPHCM, với mục tiêu nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh và giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực, thành phố cần bổ sung khoảng 17.000 điều dưỡng trong vòng 5 năm tới.
Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, cứ 1 bác sĩ thì cần 3-4 điều dưỡng, thậm chí Nhật Bản ở mức 1 bác sĩ có đến 9-10 điều dưỡng, còn ở Việt Nam thì 1 BS chưa có đến 2 điều dưỡng. Tổ chức Y tế thế giới cảnh báo, nếu không tăng cường đầu tư cho đào tạo điều dưỡng, đến năm 2030, ngành y tế Việt Nam có thể đối mặt với tình trạng thiếu 40.000-50.000 nhân lực điều dưỡng.
QUANG HUY
